پــیــل انــدر خـانـهٔ تـاریـک بـود // عــرضــه را آورده بـودنـدش هـنـود
از بــرای دیــدنــش مــردم بـسـی // انـدر آن ظـلـمـت هـمی‌شد هر کسی
دیـدنـش بـا چـشـم چون ممکن نبود // انـدر آن تـاریـکـیـش کـف مـی‌بسود
آن یـکـی را کـف بـه خـرطـوم اوفتاد // گـفـت هـمـچـون نـاودانست این نهاد
آن یـکـی را دسـت بـر گـوشش رسید // آن بـرو چـون بـادبـیـزن شـد پـدید
آن یـکـی را کـف چـو بـر پایش بسود // گـفـت شـکـل پـیل دیدم چون عمود
آن یـکـی بـر پـشـت او بـنـهاد دست // گـفـت خود این پیل چون تختی بدست
هـمـچـنین هر یک به جزوی که رسید // فـهـم آن مـی‌کـرد هـر جـا می‌شنید
از نـظـرگـه گـفـتـشـان شد مختلف // آن یـکـی دالـش لـقـب داد ایـن الـف
در کـف هـر کـس اگـر شـمـعـی بدی // اخـتـلـاف از گـفـتـشان بیرون شدی
چشم حس همچون کف دستست و بس // نـیـسـت کـف را بـر همهٔ او دست‌رس
چـشـم دریـا دیـگـرسـت و کـف دگر // کــف بــهــل وز دیــدهٔ دریـا نـگـر
جـنـبـش کـفـهـا ز دریـا روز و شـب // کـف هـمـی‌بـیـنـی و دریـا نـه عجب
مـا چـو کـشـتـیـهـا بـهم بر می‌زنیم // تـیـره‌چـشـمـیـم و در آب روشـنیم
ای تـو در کـشـتـی تـن رفته به خواب // آب را دیــــدی نـــگـــر در آب آب
آب را آبــیــســت کـو مـی‌رانـدش // روح را روحـیـسـت کـو مـی‌خواندش
مـوسـی و عـیـسـی کـجـا بد کآفتاب // کــشــت مــوجـودات را مـی‌داد آب
آدم و حــوا کــجــا بــد آن زمــان // کـه خـدا افـکـنـد ایـن زه در کـمـان
ایـن سـخـن هم ناقص است و ابترست // آن سـخـن که نیست ناقص آن سرست
گــر بـگـویـد زان بـلـغـزد پـای تـو // ور نــگـویـد هـیـچ از آن ای وای تـو
ور بــگــویــد در مــثـال صـورتـی // بـر هـمـان صـورت بـچـفسی ای فتی
بـسـتـه‌پـایـی چـون گـیا اندر زمین // سـر بـجـنـبـانـی بـبـادی بـی‌یقین
لـیـک پـایـت نـیـسـت تا نقلی کنی // یـا مـگـر پـا را ازیـن گـل بـر کـنـی
چـون کـنـی پـا را حیاتت زین گلست // ایـن حـیـاتـت را روش بس مشکلست
چـون حـیـات از حـق بگیری ای روی // پـس شـوی مـسـتـغنی از گل می‌روی
شـیـر خـواره چـون ز دایـه بـسـکلد // لــوت‌خــواره شـد مـرورا مـی‌هـلـد
بـسـتـهٔ شـیـر زمـیـنی چون حبوب // جـو فـطـام خـویـش از قـوت القلوب
حـرف حـکـمـت خور که شد نور ستیر // ای تــو نـور بـی‌حـجـب را نـاپـذیـر
تــا پــذیــرا گـردی ای جـان نـور را // تـا بـبـیـنـی بـی‌حـجـب مـستور را
چـون سـتـاره سـیـر بـر گردون کنی // بـلـک بـی گـردون سـفر بی‌چون کنی
آنـچـنـان کـز نـیست در هست آمدی // هـیـن بـگـو چـون آمدی مست آمدی
راهــهــای آمــدن یــادت نـمـانـد // لـیـک رمـزی بـر تـو بر خواهیم خواند
هــوش را بــگـذار وانـگـه هـوش‌دار // گــوش را بـر بـنـد وانـگـه گـوش دار
نـه نـگـویـم زانـک خـامـی تـو هنوز // در بـهـاری تـو نـدیـدسـتـی تـمـوز
ایـن جـهان همچون درختست ای کرام // مـا بـرو چـون مـیـوه‌هـای نـیـم‌خام
سـخـت گـیـرد خـامـهـا مـر شاخ را // زانــک در خـامـی نـشـایـد کـاخ را
چـون بـپـخت و گشت شیرین لب‌گزان // سـسـت گـیـرد شـاخـها را بعد از آن
چـون از آن اقـبـال شـیرین شد دهان // سـرد شـد بـر آدمـی مـلـک جـهـان
سـخـت‌گـیـری و تـعصب خامی است // تـا جـنـیـنـی کـار خون‌آشامی است
چـیـز دیـگـر مـانـد امـا گـفـتـنش // بـا تـو روح الـقـدس گـویـد بی منش
نـه تـو گـویـی هـم بـگـوش خویشتن // نـه مـن ونـه غـیـرمـن ای هـم تو من
هـمـچـو آن وقـتی که خواب اندر روی // تـو ز پـیـش خـود بـه پیش خود شوی
بـشـنـوی از خـویـش و پـنداری فلان // بـا تـو انـدر خـواب گـفتست آن نهان
تـو یـکـی تـو نـیستی ای خوش رفیق // بــلـک گـردونـی ودریـای عـمـیـق
آن تـو زفـتـت کـه آن نـهـصدتوست // قـلـزمـسـت وغـرقـه گـاه صد توست
خـود چـه جای حد بیداریست و خواب // دم مــزن والــلـه اعـلـم بـالـصـواب
دم مــزن تــا بـشـنـوی از دم ز نـان // آنــچ نــامــد در زبــان و در بـیـان
دم مــزن تـا بـشـنـوی زان آفـتـاب // آنــچ نـامـد درکـتـاب و در خـطـاب
دم مــزن تــا دم زنـد بـهـر تـو روح // آشــنــا بــگـذار در کـشـتـی نـوح
هـمـچـو کـنـعـان کـشـنا می‌کرد او // کــه نـخـواهـم کـشـتـی نـوح عـدو
هـی بـیـا در کـشـتـی بـابـا نـشـین // تـا نـگـردی غـرق طـوفـان ای مهین
گــفــت نـه مـن آشـنـا آمـوخـتـم // مـن بـجـز شـمـع تـو شـمع افروختم
هـیـن مـکـن کین موج طوفان بلاست // دســت و پـا و آشـنـا امـروز لـاسـت
بـاد قـهـرسـت و بـلـای شـمـع کش // جـز کـه شـمـع حـق نـمی‌پاید خمش
گـفـت نـه رفـتـم بـرآن کـوه بـلـند // عـاصـمـسـت آن کـه مـرا از هر گزند
هـیـن مـکن که کوه کاهست این زمان // جـز حـبـیـب خـویـش را نـدهد امان
گـفـت مـن کـی پـنـد تـو بـشنوده‌ام // کـه طـمـع کـردی که من زین دوده‌ام
هـیـن مـکـن بـابـا کـه روز ناز نیست // مـر خـدا را خـویـش وانـبـاز نـیست
تـا کـنـون کـردی وایـن دم نازکیست // انـدریـن درگـاه گـیـرا نـاز کـیـست
لــم یـلـد لـم یـولـدسـت او از قـدم // نــه پــدر دارد نـه فـرزنـد و نـه عـم
نـاز فـرزنـدان کـجـا خـواهـد کشید // نـاز بـابـایـان کـجـا خـواهـد شـنید
نـیـسـتـم مـولـود پـیـراکـم بـنـاز // نــیــسـتـم والـد جـوانـا کـم گـراز
نـیـسـتـم شـوهـر نـیـم من شهوتی // نــاز را بــگـذار ایـنـجـا ای سـتـی
جـز خـضـوع و بـنـدگـی و اضـطـرار // انــدریـن حـضـرت نـدارد اعـتـبـار
گـفـت بـابـا سـالـهـا ایـن گـفـته‌ای // بـاز مـی‌گـویـی بـجـهـل آشـفـته‌ای
چـنـد ازیـنـهـا گـفـته‌ای با هرکسی // تــا جـواب سـرد بـشـنـودی بـسـی
ایـن دم سـرد تـو در گـوشـم نـرفـت // خـاصـه اکـنـون کـه شدم دانا و زفت
گــفــت بــابـا چـه زیـان دارد اگـر // بــشـنـوی یـکـبـار تـو پـنـد پـدر
هـمـچـنـیـن مـی‌گـفت او پند لطیف // هـمـچـنـان مـی‌گـفـت او دفع عنیف
نـه پـدر از نـصـح کـنـعـان سیر شد // نــه دمــی در گـوش آن ادبـیـر شـد
انـدریـن گـفـتـن بـدنـد و مـوج تیز // بـر سـر کـنـعـان زد وشـد ریـز ریـز
نــوح گــفــت ای پـادشـاه بـردبـار // مـر مـرا خـر مـرد و سـیـلـت برد بار
وعــده کــردی مــر مـرا تـو بـارهـا // کـه بـیـابـد اهـلـت از طـوفـان رهـا
دل نـهـادم بـر امـیـدت مـن سـلـیم // پـس چـرا بـربـود سـیـل از مـن گلیم
گـفـت او از اهـل و خـویـشـانـت نبود // خـود نـدیـدی تـو سـپـیـدی او کبود
چـونـک دنـدان تـو کـرمـش در فتاد // نـیـسـت دنـدان بـر کـنش ای اوستاد
تــا کــه بـاقـی تـن نـگـردد زار ازو // گــرچــه بـود آن تـو شـو بـیـزار ازو
گــفــت بــیــزارم ز غـیـر ذات تـو // غــیـر نـبـود آنـک او شـد مـات تـو
تـو هـمـی دانـی کـه چـونـم با تو من // بـیـسـت چـنـدانـم که با باران چمن
زنــده از تــو شــاد از تـو عـایـلـی // مـغـتـذی بـی واسـطـه و بـی حایلی
مـتـصـل نـه مـنـفـصـل نه ای کمال // بـلـک بـی چـون و چـگـونه و اعتلال
مــاهـیـانـیـم و تـو دریـای حـیـات // زنـده‌ایـم از لـطـفـت ای نـیکو صفات
تــو نـگـنـجـی در کـنـار فـکـرتـی // نـی بـه مـعـلـولـی قـرین چون علتی
پـیـش ازیـن طـوفـان و بـعـد این مرا // تــو مــخـاطـب بـوده‌ای در مـاجـرا
بـا تـو مـی‌گـفـتـم نه با ایشان سخن // ای ســخــن‌بـخـش نـو و آن کـهـن
نـه کـه عـاشـق روز و شب گوید سخن // گــاه بــا اطـلـال و گـاهـی بـا دمـن
روی بــا اطــلــال کــرده ظــاهـرا // او کــرا مـی‌گـویـد آن مـدحـت کـرا
شـکـر طـوفـان را کـنـون بـگماشتی // واســطــهٔ اطــلــال را بـر داشـتـی
زانــک اطـلـال لـئـیـم و بـد بـدنـد // نــه نـدایـی نـه صـدایـی مـی‌زدنـد
مـن چـنـان اطـلـال خواهم در خطاب // کـز صـدا چـون کـوه واگـویـد جـواب
تــا مــثـنـا بـشـنـوم مـن نـام تـو // عــاشــقــم بــرنـام جـان آرام تـو
هــرنــبــی زان دوسـت دارد کـوه را // تــا مــثــنــا بــشـنـود نـام تـرا
آن کـه پـسـت مـثـال سـنـگ لـاخ // مـوش را شـایـد نـه مـا را در مـنـاخ
مــن بــگـویـم او نـگـردد یـار مـن // بــی صــدا مـانـد دم گـفـتـار مـن
بـا زمـیـن آن بـه کـه هـموارش کنی // نـیـسـت هـمـدم بـا قـدم یارش کنی
گـفـت ای نـوح ار تـو خـواهی جمله را // حــشــر گــردانــم بـر آرم از ثـری
بـهـر کـنـعـانـی دل تـو نـشـکـنـم // لــیــکـت از احـوال آگـه مـی‌کـنـم
گــفـت نـه نـه راضـیـم کـه تـو مـرا // هــم کــنـی غـرقـه اگـر بـایـد تـرا
هـر زمـانـم غـرقـه می‌کن من خوشم // حـکـم تـو جانست چون جان می‌کشم
نـنـگـرم کـس را وگـر هـم بـنـگـرم // او بــهــانـه بـاشـد و تـو مـنـظـرم
عـاشـق صـنـع تـوم در شـکر و صبر // عـاشـق مـصـنـوع کـی باشم چو گبر
عــاشــق صــنـع خـدا بـا فـر بـود // عــاشــق مــصـنـوع او کـافـر بـود
