| آمــده اول بــه اقــلــیــم جــمــاد // وز جــمــادی در نــبــاتــی اوفـتـاد |
| ســالــهـا انـدر نـبـاتـی عـمـر کـرد // وز جــمــادی یــاد نــاورد از نــبـرد |
| وز نـبـاتـی چـون بـه حـیـوانـی فـتاد // نــامــدش حـال نـبـاتـی هـیـچ یـاد |
| جـز هـمـیـن مـیـلـی که دارد سوی آن // خــاصـه در وقـت بـهـار و ضـیـمـران |
| هــم‌چــو مـیـل کـودکـان بـا مـادران // ســر مــیــل خـود نـدانـد در لـبـان |
| هـم‌چـو مـیـل مـفـرط هـر نـو مـریـد // سـوی آن پـیـر جـوانـبـخـت مـجـید |
| جـزو عـقـل ایـن از آن عـقـل کـلـست // جـنـبـش ایـن سـایـه زان شاخ گلست |
| ســایــه‌اش فــانــی شــود آخـر درو // پـس بـدانـد سـر مـیـل و جـست و جو |
| ســایــهٔ شـاخ دگـر ای نـیـکـبـخـت // کـی بـجـنـبـد گـر نـجـنبد این درخت |
| بــاز از حــیــوان سـوی انـسـانـیـش // مـی‌کـشـیـد آن خـالـقـی کـه دانـیش |
| هـم‌چـنـیـن اقـلـیـم تـا اقـلـیم رفت // تـا شـد اکـنـون عـاقـل و دانـا و زفـت |
| عــقـلـهـای اولـیـنـش یـاد نـیـسـت // هـم ازیـن عـقـلـش تـحـول کردنیست |
| تـا رهـد زیـن عـقـل پـر حـرص و طلب // صـد هـزاران عـقـل بـیـنـد بـوالـعجب |
| گـر چـو خـفته گشت و شد ناسی ز پیش // کـی گـذارنـدش در آن نـسـیان خویش |
| بـاز از آن خـوابـش بـه بـیـداری کشند // کـه کـنـد بـر حـالـت خـود ریـش‌خند |
| کـه چـه غم بود آنک می‌خوردم به خواب // چــون فـرامـوشـم شـد احـوال صـواب |
| چـون نـدانـسـتـم کـه آن غـم و اعتلال // فـعـل خـوابـسـت و فـریـبست و خیال |
| هـم‌چـنـان دنـیـا کـه حـلـم نـایمست // خـفـتـه پـنـدارد کـه این خود دایمست |
| تــا بــر آیــد نـاگـهـان صـبـح اجـل // وا رهــد از ظــلــمــت ظــن و دغـل |
| خـنـده‌اش گـیـرد از آن غـمهای خویش // چـون بـبـیـنـد مـسـتقر و جای خویش |
| هـر چـه تـو در خـواب بـیـنی نیک و بد // روز مـحـشـر یـک بـه یـک پـیـدا شود |
| آنــچ کــردی انـدریـن خـواب جـهـان // گــرددت هــنـگـام بـیـداری عـیـان |
| تـا نـپـنـداری کـه ایـن بـد کـردنیست // انـدریـن خـواب و تـرا تـعـبـیـر نیست |
| بـلـک ایـن خـنـده بـود گـریـه و زفیر // روز تـعـبـیـر ای سـتـمـگـر بـر اسـیر |
| گـــریـــه و درد و غــم و زاری خــود // شــادمــانــی دان بـه بـیـداری خـود |
| ای دریــده پــوســتـیـن یـوسـفـان // گــرگ بـر خـیـزی ازیـن خـواب گـران |
| گـشـتـه گـرگـان یک به یک خوهای تو // مــی‌درانــنـد از غـضـب اعـضـای تـو |
| خـون نـخـسـپـد بـعد مرگت در قصاص // تــو مـگـو کـه مـردم و یـابـم خـلـاص |
| ایـن قـصـاص نـقـد حـیـلـت‌سازیست // پـیـش زخـم آن قـصـاص ایـن بازیست |
| زیـن لـعـب خـوانـدسـت دنـیـا را خدا // کـیـن جـزا لـعـبـسـت پـیـش آن جزا |
| ایـن جـزا تـسـکـین جنگ و فتنه‌ایست // آن چو اخصا است و این چون ختنه‌ایست |
